Nefrotik Sendrom Nedir?

Temel görevi idrar oluşturmak olan böbrekler, bu sayede öncelikle vücut sıvılarının ve elektrolit içeriklerinin normal sınırlar içerisinde kalmasını ve zararlı maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar.

Böbreğin anatomik ve fonksiyonel en küçük ünitesi olan nefron bünyesindeki bu süzme işlemi esnasında, eritrosit gibi kan hücrelerinin ve vücudun yapı taşları olan proteinlerin idrara geçmesini engelleyen bir bariyer sistemi mevcuttur. Bariyerin çeşitli nedenlerle bozulması sonucu böbrek aracılığıyla aşırı protein kaybedilmesi ile ortaya çıkan klinik tabloya nefrotik sendrom denilmektedir.

İdrarla aşırı protein kaybı ile vücutta çok sayıda biyokimyasal ve metabolik sorunlar meydana gelmektedir. Tedavisiz kalan hastalık, geri dönüşümsüz böbrek yetmezliği için yüksek risk oluşturmaktadır. Hastalık süresince hayatı tehdit eden ilave bir çok sağlık sorunları yaşanabilmektedir. Hastalığın erken teşhis ve tedavisi bu metabolik sorunların ve komplikasyonların kontrolünde hayati önem taşımaktadır.

NEFROTİK SENDROM BELİRTİLERİ NELERDİR?

Bacaklarda, göz kapaklarında şişme (ödem), idrar yaparken köpüklenme başlıca belirtiler arasındadır. Normal koşullarda ödem oluşumunu engelleyen ana güçlerden birisi vücut proteinleridir. Hastalıkla birlikte dolaşımdaki proteinlerin azalması, sıvıların damar dışına kaçmasıyla birlikte ödem oluşumuna neden olmaktadır. Ödem ayak bileği, bacaklar, el sırtı, göz çevresinde oluşmakla birlikte vücuttaki tüm boşluklarda sıvı birikimi tarzında da olabilir. Ödemin temel özelliği yumuşak, parlak ve basmakla iz bırakmasıdır. Göz çevresindeki ödem daha çok sabah saatlerinde hissedilir.

NEFROTİK SENDROM NASIL TEŞHİS EDİLİR?

Hastalığın tanısında ve tedaviye yanıtı değerlendirmede idrarla kaybedilen protein miktarı önemlidir. Normal bireylerde idrar tetkikinde protein varlığı beklenen bir bulgu değildir. Buna karşın normal bireylerde ancak hassas metodlarla ortaya konabilen çok az miktarda protein çıkışı (günde 150 mg’dan az) söz konusu olabilir. Nefrotik sendromda bu miktar günde 3500 mg’ın (2000 mg/m2-vücut yüzey alanı/24 saat) üzerindedir ve miktar arttıkça hastalığın ciddiyeti ve oluşturacağı sorunlar da artmaktadır.

Nefrotik sendrom tanısı konulduktan sonra esas olan altta yatan böbrek hastalığının belirlenmesi ve etkin tedavisi için birkaç istisna dışında böbrek biyopsisi mutlaka yapılması gereken tamamlayıcı bir tanı yöntemidir.

NEFROTİK SENDROM NEDENLERİ NELERDİR?

Nefrotik sendrom nedenleri, sadece böbreklerin etkilendiği primer nedenler (Minimal Değişiklik Hastalığı, Membranöz Nefropati, Fokal Segmental Glomerulo Skleroz) ve sistemik bir hastalığın böbrek etkilenmesiyle karekterize sekonder nedenler (Diyabet, amiloidoz, sistemik lupus eritamatozis ve diğer romatizmal hastalıklar, enfeksiyon hastalıkları, bazı kanser türlerine eşlik eden gibi) olarak sınıflandırılır.

NEFROTİK SENDROM NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Nefrotik sendromda destekleyici tedavi yaklaşımlarının yanısıra altta yatan hastalığa yönelik  spesifik tedavisi planlamaları yapılır. Neden ne olursa olsun tuz kısıtlaması, değişik düzeylerde protein kısıtlaması, idrarla protein kaybını azaltacak ilaç düzenlemeleri, kolesterol düşürücüler, pıhtılaşma bozukluklarını engellemeye yönelik tedaviler başlıca destekleyici tedavilerdir. Altta yatan hiçbir nedenin bulunamadığı primer nefrotik sendromlarda ise başlıca kortikosteroidler ve bağışıklık sistemini baskılayan sitotoksik ilaçlar kullanılmaktadır.

SONUÇ

Yüzde yada bacaklarda ödem ciddi bir böbrek hastalığının en erken belirtisi olabilir. İdrar incelemesi önemli bir tanı yöntemidir. Miktarı ne olursa olsun idrarda protein kaçağının tespit edildiği her koşulda, ilerleyici böbrek hastalığının engellenmesine yönelik gerekli teşhis ve tedavi planlamaların düzenli nefroloji kontrolleriyle yapılması önemli bir gerekliliktir.