Nöroloji

Migren

Migren, belirtileri genellikle şiddetli ve tekrarlanan baş ağrısı ile bazen de mide bulantısı veya kusma olan bir rahatsızlık. Migren ağrıları genellikle 4-72 saat sürer ve kişiyi iş göremez hâle getirebilir. Başlıca migren tipi, eskiden bayağı migren olarak bilinen aurasız migrendir. Bu tip migrende genellikle başın tek tarafı şiddetli ve darbeli baş ağrısına maruz kalır; mide bulantısı ve kusma eşliğinde ışık ve gürültüye hassasiyet görülür.

Erkeklerin yaklaşık %6-9'u ile kadınların %17-18'inde migren görülür. Dünya nüfusunun yaklaşık %2'si kronik migrenden muzdariptir. Migren hem kadınlarda hem de erkeklerde en şiddetli hâline 30'lu veya 40'lı yaşlarda erişir. Dünya Sağlık Örgütüne göre migren gelişmiş ülkelerde 19. sıradaki sağlığa bağlı fiziksel engeldir ve başlıca işe gitmeme nedenlerinden biridir.

Nedenler ve belirtileri

Migren genellikle ergenlikte veya 20'li yaşlarda ortaya çıkar ancak nadiren çocuklarda da migren vakalarına rastlanır. Eğer migren 50 yaşından sonra ortaya çıktıysa bir beyin rahatsızlığı ile bağlantılı olabilir.Vakaların yaklaşık yarısında migren kalıtımsaldır.

Migren hastalarında, beynin, bazı görsel veya işitsel uyarıcılara verilen elektriksel tepkileri bastırmakta zorlandığı, bu nedenle hastanın hiper heyecanlı nörofizyolojik tepkilere sahip olduğu düşünülür.

Migren ağrıları çok çeşitli nedenlerle tetiklenebilir. Stres, hava değişimi, âdet, aşırı uyku veya yetersiz uyku en sık rastlanılan nedenlerdendir. Geçmişte bazı yiyeceklerin de migren ağrılarını tetiklediği düşünülüyordu ancak günümüzde yapılan çeşitli çalışmalar bu iddiayı reddeder niteliktedir.

Migren belirtileri hastadan hastaya büyük oranda değişebilir. Örneğin bir hasta, başın tek tarafında hafif bir ağrı ve mide bulantısından şikayet ederken bir başkası başın iki tarafında şiddetli ağrı, ışığa ve sese duyarlılık görebilir ancak mide bulantısı çekmeyebilir.

Pek çok hasta, migren ağrıları başlamadan saatler önce "prodrom" denen öncül belirtileri yaşayabilir. Bunlar arasında esneme, su toplanması, soluk beniz, mide bulantısı, ışığa duyarlılık ve haleti ruhiyenin ani değişimi (hüzünlenme veya çabuk sinirlenme gibi) sayılabilir. Prodromların önlenmesine ve dolayısıyla migrenin başlamadan durdurulmasına yönelik tedavi girişimleri ise maalesef hastaların çok küçük bir yüzdesinde başarılı olmaktadır. Fiziksel faaliyetler ise -yardımcı olmaktan ziyade- migren ağrısı ve diğer semptomlarının şiddetlenmesine neden olabilir.

Tedavi

Migren tedavisinde ilaçlar kullanılmaktadır. Kullanılan ilaçlar migreni tedavi etmez. Atak sıklığını azaltabilir ve ağrı sırasında kullanılanlar ise atağın daha kolay atlatılmasını sağlayabilir.

Migren ataklarının sıklığı ve şiddeti, bazı kalsiyum kanal blokerleri ve Beta blokerler ile engellenmeye ve azaltılmaya çalışılmıştır. Öte yandan migren hastaları için özellikle atak sırasındaki -ağrı dahil- semptomları en aza indiren çok sayıda ve diğer ağrı kesicilere oranla yüksek bedelli ilaçlar bulunmaktadır.

Öte yandan bir takım anti-depresan ilaçlar, merkezi sinir sistemini düzene sokabildiği için migren tedavisinde de kullanılmaktadır. Aşağıda bulunan nöral terapi, alternatif ve migren tedavisidir, aynı benzerde migren için akapunktur tedavileri de mevcuttur.

Nöral terapi yaklaşımı migrene tamamen farklı bir bakıştır. Almanya çıkışlı, batı tıbbı içinde bilim dalı olarak yer alan nöral terapi, hastalıkların çıkış noktası yani etyolojisi ile ilgilenir. Bu yaklaşımda migren sadece başağrısı olmaktan çıkar otonom sinir sisteminin çalışmasının aksaması (disfonksiyonu) olarak değerlendirilir. Disfonksiyona neden olan bozukluklar hastanın öyküsünden tespit edilir ve düzeltilir. Bu duruma geçirilmiş ameliyatlar, özellikle tonsillit vb çocukluk enfeksiyonları, diş tedavileri neden olabilir. Nöral terapi sonrası migrende etkin ve kalıcı tedavi sağlanır. Bu tedavi yaklaşımı özellikle ilaç tedavisine cevap alamamış hastalarda başarı ile çözüm sağlamaktadır.

Aura

Aura, migren baş ağrısının görme bozukluğuyla ve/veya duyu, kuvvet ve denge kaybıyla karakterize olan erken dönemidir. Bu gibi duyu kayıkları 10 ila 60 dakika arası bir süre devam eder. Her migren hastasında aura olmaz. Aslında, aurasız migren, auralı migrenden daha yaygındır.

Aura birçok kişide migrenin sıradışı, belirgin ve bazen de korkutucu bir erken belirtisidir. Migren auraları birkaç farklı şekilde olabilir:

En sık rastlanan auralar görsel bozukluklardır; yanıp sönen ışıklar, nesneleri büyük görmek (makropsi), nesneleri küçük görmek (mikropsi), zikzaklı şekiller kişinin net görmesini engelleyebilir. Bazı auralarda tünel içinden bakıyormuş gibi görme ya da görme kaybı bile olabilir. Bu gibi etkiler 60 dakikaya varan sürelerde kendini gösterebilir ve belirtiler yok olduğunda ağrı atakları başlar. Daha nadir olmakla birlikte, auralar bazen his ve konuşmada azalma, denge ve güç kaybıyla birlikte olabilir. Birçok migren hastası aurayı migren ağrısının gelmekte olduğunu haber veren bir uyarı olarak kabul eder. Aura, birkaç dakikadan bir saate kadar uzayabilir ve beraberinde önemli bir baş ağrısı olmaz.[kaynak belirtilmeli] Belirtiler kaybolunca aura "silinir". Migren ağrısı çoğunlukla aura bittikten 60 dakika kadar sonra başlar.

Göz Migreni

Bazen göz duyularında, Auralı migrendeki belirtiler ortaya çıkabilir (görme kaybı, zig-zag çizgiler v.b) ve ardından hiçbir baş ağrısı oluşmaz ya da sıradan katlanılabilir bir ağrı olarak belirir. Bu duruma göz migreni denir.