Ayak Başparmak Çıkıntısı ( Halluks Valgus )

Ayak şekil bozuklukları içerisinde düztabanlıktan sonra en yaygın görülen şekil bozukluğu, ayak başparmağının şekil bozukluğudur. Hafif şekillerinde, görünüm problemi dışında soruna yol açmaz. Ancak ileri formlarında ağrı ve ayakkabı giymekte zorlanma gibi ciddi şikâyetlere yol açar. Yürümeyi engelleyebilir, çirkin bir ayak yapısı gösterebilir.

Şekil Bozukluğu Neden Olur?

Tıpta Halluks Valgus deformitesi olarak adlandırılan, ayak başparmağının şekil bozukluğu genellikle ucu dar ayakkabı, ayağa uygun olmayan ayakkabı giyme, genetik sebepler ve ayak yapısı gibi sebeplerle ortaya çıkar. Bazen adolesan çağda, ergenlik çağında başlar. Genellikle 25-40 yaş arası ve sıklıkla bayanlarda görülür. Ağrıya ve ayakkabı giymeye engel olmaya yol açmıyorsa bu şekil bozukluğuna katlanılabilir. Ancak sıkı ve ucu dar ayakkabı giymeye devam edilirse sıklıkla ağrılı şişlik ve artmış şekil bozukluğu oluşur. Ayak ön kısmının geniş olması (taraklı ayak yapısı) ve düztabanlığın bu şekil bozukluğunu artırıcı etkisi vardır.

Ameliyata Hangi Durumlarda Gerek Görülür?

Hafif şekil bozukluklarında ayakkabı kurallarına uyma, parmak arası makara ve koruyucu petlerle ağrısız ayak elde etmek mümkündür. Ancak şekil bozukluğunu ameliyatsız düzeltmek mümkün değildir. İleri şekil bozukluğu olanlar, ağrılı olanlar, uzun yürümelerde zorluk çekenler ve ayakkabı - ayak şekil bozukluğundan rahatsız olanlar da ameliyatla tedavi edilmelidir.

Ayak başparmak şekil bozukluk ameliyatlarına karar vermek için ayağın yere basar pozisyonda 2 yönlü röntgen filmi çekilir. Ayaktaki bozukluğun ayağın neresinde olduğu, açısal sapmaların miktarı belirlenir. Bu şekil bozukluğunun farklı ameliyat tipleri vardır. Bozukluğun derecesine göre bu ameliyat tiplerinden hangisinin tercih edileceği belirlenir.

Ameliyat Sonrası Süreç Nasıl İşler?

Ameliyat süresi yaklaşık 45-90 dakika kadardır. Ameliyat sonrası ayağa kısa bir alçı, bandaj veya breys uygulanır. Cilt altı dikiş uygulanarak, steril malzeme ile kapatılan ameliyat sahası nadiren pansuman gerektirir. Özel ayakkabılar veya sadece topuğa basarak yürümeye 3-4 günde izin verilir. Ağrı kesici dışında nadiren ilaç kullanımı gerekir. Hastanın medikal durumuna göre bazen kan sulandırıcı, 3-7 gün arası antibiyotik verilebilir.

4 haftalık süre sonunda röntgen filmi çekilerek, alçı veya breys çıkarılır. Ayak başparmağına sıcak suda egzersizler verilir. Ayağa tam basmaya izin verilir. Ancak ayağın yürümenin itme fazında, başparmağın zorlanmamasına 4 hafta kadar daha dikkat edilmesi gerekir. Ayak ameliyatlarından sonra doku ödemi geç çözüldüğünden, 3-6 aya kadar ayakta hafif şişme beklenebilir. Ancak ağrısız, daha düzgün ayak elde edilir.

Ameliyat Sonrasında Hastalar Nelere Dikkat Etmelidir?

İlk 3-4 gün tuvalet ve yemek ihtiyacı için kalkmaya izin verilir. Ayakta şişmeyi engellemek için bu sürede ayak, kalp seviyesinden yukarda tutulmaya çalışılır. 3-4 günden sonra topuğa basarak yürümeye izin verilirken, ayak ön tarafına yük verilmesine 4 hafta izin verilmez. Bu ameliyatlarda kemik ameliyatı yapıldığından, kemiğin kaynaması için gerekli sürede kemiğin ameliyat edilen bölgesine ağırlığın gelmemesi gereklidir. Yeterli kaynamadan sonra tam olarak basmaya izin verilir. Bu durum genellikle 4-6 haftayı geçmez.

Şekil bozukluğunda ayağın bozulan kısmı ve miktarına göre farklı ameliyatlar yapılır. Ameliyatın tipi ameliyat öncesi film, muayene ve gerekirse ek incelemelerle belirlenir. Sadece estetik kaygılarla, şişliği alma ameliyatları bazen hastaların tercihi, bazen de doktorların tercihi olarak uygulanabilmektedir. Sadece şişliği alma sonrası şekil bozukluğunun tekrarlaması kaçınılmazdır. Estetik kaygılarla yapılan işlemler dışında bu ameliyatlardan sonra nüks, yani şekil bozukluğunun tekrarlaması beklenen bir durum değildir.

Tedavi sonrası genellikle ağrısız, daha düzgün, yürümede sorun yaratmayan ayaklar elde edilmektedir. Hasta memnuniyeti bu ameliyatlardan sonra, 4-6 ayın sonunda genellikle % 60-90 arasıdır.

Ortopedi ve Travmatoloji