Ortopedi ve Travmatoloji

Düztabanlık (Pes Planus)

Halk arasında bilinen adıyla düztabanlık ayağın normalde olması gereken iç uzun kavsinin kaybolarak topuğun dışa doğru kayması ile karakterize bir ayak deformitesidir. Düztabanlık denildiğinde genellikle akla çocuk ayağı gelir, fakat düztabanlık sadece doğuştan olan bir durum değildir. ‘Erişkin tipi’ denilen, çocukken ayakları normal olan birinde 30’lu yaşlardan itibaren gelişen bir deformasyon da söz konusu olabilir. Bunun nedeni romatolojik hastalıklar olabileceği gibi, altta yatan hiçbir hastalık olmaksızın da, aşırı kilo ve/veya aşırı uygunsuz kullanım sonucunda da gelişebilmektedir.

Erişkin düztabanlığın temel nedeni, ayak iç kısmındaki kavsin tam tepe noktasındaki kemiğe yapışan “tibialis posterior” adındaki tendonun (yaş, aşırı kullanım, kilo, romatolojik hastalık vb. nedenlerle) dejenere olması ve artık işlev göremez hale gelmesidir. Bu tendon adeta bir çadırın direği gibi ayak kavsini destekler ve bu iyi çalışmadığında çadırın çökmesi gibi ayak kavsi de çökmeye başlar.

Çocuklarda Düztabanlık

Her insan doğduğunda düztabandır. Bu düztabanlık durumu 5 yaşına gelene kadar devam eder. 5 yaşına gelene kadar ayak tabanının iç tarafındaki kavis görülmez çünkü bu kavsi oluşturan dokular 5 yaşından itibaren belirginleşip kuvvetlenirler. Bazı çocuklarda bu durum 8-10 yaşına kadar bile sürebilir. 5 yaşına kadar her çocuğun ayak tabanı kalın bir yağlı doku ile kaplıdır. Kısaca çocuklarda 5 yaşına kadar görülen düztabanlık hali tamamen fizyolojik, yani normal bir durumdur.

Nasıl tedavi edilmelidir?

Her şeyden önce ayak konusunda tecrübeli bir ortopediste başvurulmalıdır. Tedavi düztabanlığın derecesine göre yapılır. İlk, başlangıç evresinde tabanlıklar kullanılabilir. Tabanlık düztabanlığı gidermez ancak ağrıları giderebilir, ilerlemeyi azaltabilir. Kullanılan tabanlık kişiye özel olmalıdır. Ne yazık ki başlangıç evresinde hastaların doktora başvurması, başvursa da doğru tanı konulması çok nadiren gerçekleşir. Bu evre geçip ayakta deformite oluşmaya başladıktan sonra ise tabanlığın pek faydası olmaz. Ağrısı olan ve başlangıç evresini geçmiş düztabanlar ameliyatla düzeltilmelidir. Ameliyat eğer zamanında yapılırsa eklemleri sabitlemeden düztabanlığı düzeltmek mümkündür, fakat gecikilen durumlarda tek çare eklemleri sabitleyerek (dondurarak) düzeltme yapmaktır. Düztabanlık ameliyatı hastalara daha kaliteli bir hayat sağlar.