Ortopedi ve Travmatoloji

El Cerrahisi

Ellerimiz fiziksel işlevinin yanı sıra vücut diliyle iletişimimizde de son derece etkili rol oynayan, çok sayıda kompleks dokunun bir arada ve büyük uyum içinde çalıştığı bir organdır. Elimizin kompleks yapısı nedeniyle hastalıkları ve yaralanmalarında bu özel yapıya uygun olarak değerlendirilmesi gerekir. Basit olarak kabul edilen pek çok el sorununun uygun olmayan tedavileri kişinin yaşam kalitesini etkileyecek ciddi sonuçlara neden olabilir.

El cerrahisi nedir, uğraşı alanları nelerdir?

El cerrahisi, II. Dünya Savaşı yıllarında karşılaşılan el yaralanmalarında, kırık kemikleri, sinir, tendon ve damarları içeren yumuşak doku yaralanmalarının onarımları için farklı branşlardan ayrı uzmanların çağrılması yerine tüm bu konularda eğitim görmüş bir branş varlığının ideal olacağı fikri ile doğmuştur. El cerrahisi; el ve buna bağlı olarak el bileği, ön kol, dirsek ve kol fonksiyonlarını olumsuz olarak etkileyen; kesici veya künt travmaları, doğumsal anomalileri, aşırı kullanım, enfeksiyon, artrit gibi problemleri tedavi eden uzmanlık dalıdır.

Travmalar dışında en sık karşılaşılan başlıca problemler ise şunlardır:

1. Karpal tünel sendromu
Elde sık görülen sağlık problemlerinden biridir. Baş parmak ve yanındaki üç parmağın duyusunu veren; başparmak fonksiyonlarını sağlayan “median” sinirini etkileyen bir sorundur. Median sinirinin el bileğinde, parmakları hareket ettiren tendonlar ile birlikte içinden geçtiği “Karpal Tünel”de baskıya uğraması sonucu “Karpal Tünel Sendromu” gelişir. Parmaklarda uyuşma, güç kaybı ve ön koldan omuza kadar yayılan ağrılar ile kendini gösterir. Genellikle geceleri uykudan uyandıran uyuşma ve ağrılar, zaman zaman gün içinde de görülebilir. Bu dönemde gerekli önlemler alınmazsa sinirde kalıcı hasar meydana gelir. Sonrasında el fonksiyonları ile duyusunun yeniden tam onarılması mümkün olmaz. Tedavi olarak başlangıçta tıbbi tedavi ve gece atelleri kullanılır. Yeterli iyileşme sağlanmazsa cerrahi olarak karpal tünel gevşetilmesi uygulanır. Sinir üzerindeki baskı böylece ortadan kaldırılır.

2. Tetik parmak (Trigger finger)
Baş parmak dahil her parmakta görülebilir. Parmakları hareket ettiren kirişlerin yüzeyleri çok düzgün kılıflar ile çevrilidir. Bu kirişler çeşitli tünellerden geçerler. Tetik parmak probleminde kılıfların girişi daralır, kirişler kalınlaşır ve kendilerini saran kılıflara sığamazlar. Sonuçta bu problem, avuç içinde hassasiyet ile başlar, parmaklar büküldüğünde takılmalara ve hatta kilitlenmelere yol açabilir. Uzun süren takılmalarda parmak hareketlerinde kısıtlılık ve hareket kaybı ile sonuçlanabilir.

3. DeQuervain Tendiniti
Başparmağı yukarı doğru kaldıran kirişlerin içinden geçtikleri kılıflarına sıkışması sonucu gelişir. Kirişlerdeki yangı, elin hareketlerine bağlı olarak hassasiyet ve şişmeye neden olur. Tıbbi tedavi genellikle yeterli olsa da tedaviye dirençli durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir.

4. Ganglion Kistler
El ve el bileğinde, kiriş kılıflarının inflamasyonunun neden olduğu, eklem sıvısıyla dolu kistik oluşumlara sık olarak rastlanır. El ve el bileğinin hemen her bölgesinde görülebilir. Ancak genellikle el bileği sırtında ve tendon kılıfları boyunca yerleşirler. “Ganglion kistler” aniden oluşabileceği gibi birkaç ay veya yıl içinde yavaş yavaş da gelişebilir. Zaman içerisinde büyüyüp küçülebilir, hatta tamamen kaybolabilirler. Nadiren ağrılı olan bu kitleler kötü huylu değildir. Çoğunlukla hiçbir neden olmaksızın gelişirler. Şikayetlerin derecesine bağlı olarak tıbbi veya cerrahi tedavi uygulanır.

5. Dupuytrens Hastalığı
Avuç içi ve cilt altı dokusunun kalınlaşmasıyla, parmaklara kadar uzanan bantlar oluşur. Bu bantlar avuç içinde bir çekilme yaratır. Orta yaşlarda, herhangi bir sebep olmaksızın gelişebilir. Tedavisi cerrahi olarak bu dokunun çıkarılmasıdır. Tedavinin sonucu, hastalığın seyrine bağlı olarak değişse de özellikle cerrahi girişim sonrası uygulanan el terapisi ile fonksiyonlarda  belirgin gelişme sağlanmaktadır.

6. Tenisçi – Golfçü dirseği
Dirseğimizin iç ve dış kenarında bulunan kemik çıkıntılarına yapışan kasların yapışma bölgelerindeki inflamasyonlardır. Tenis, golf gibi sporları yapanların yanı sıra, endüstriyel alanda çalışanlarda da bu tip iltihaplanmalar görülebilir.