Eğri Boyun Hastalığı (Torticollis)

Baş ve boynun yana doğru eğikliği ve rotasyonel çarpıklığı ile karakterize bir hastalıktır. En sık görülen nedeni sternokleidomastoideus kasının tek taraflı olarak kısalığına bağlı müsküler tortikollistir. Bunun dışında konjenital, nörojenik, inflamatuvar, travmatik ve psikonörotik kökenli de olabilir. Müsküler tortikollisde sternokleidomastoideus kasında doğum sırasında bir zorlanma veya muhtemelen beslenme bozukluğuna bağlı olarak ilk aylarda bir kitle palpe edilir.

Bu kitle birkaç ay içinde kaybolurken, kasta kısalık ve kontraktür gelişir. Kliniği çok belirgindir. Tek taraflı kısalmış sternokleidomastoideus kasının çekmesi sonucu baş bu tarafa doğru eğilir ve yüz sağlam tarafa doğru döner. Kemik anomali olup, olmadığının saptanması için mutlak surette radyolojik inceleme yapılır. Ayırıcı tanı açısından KBB ve göz muayeneleri yaptırılır.   

Boyunda eğrilik oluşturan birçok hastalık bulunmakla birlikte tortikollis denilince akla ilk gelen bebeklerde görülen tablodur. Yakınma boynun sağ ya da sol tarafında uzanan kaslar üzerinde bir şişlik bulunması, boynun tutulan tarafa doğru eğriliği ve aynı taraf yüzün diğerine göre kısmen küçük olduğunun fark edilmesidir (asimetri). Bazen anneler bebeğin hep aynı tarafa dönerek yattığını da söyleyebilirler.

Tüm doğumların % 0.4’ünde rastlanır. Doğumdan yaklaşık 2-3 hafta sonra belirmeye başlar. Şişlik 1-3 cm boyutlarda olup hastaların %2-8’inde iki taraflıdır. Nedeni bilinmemektedir. Doğum travması, anne karnındaki duruş pozisyonuna bağlı olduğu açıklamaları tüm hastalarda geçerli olamamıştır.

Etkilenen taraf kasta şişlik bölgesinde sertleşme ve kas kısalığı meydana gelmekte ve aynı taraf yüzde küçük kalma görülmektedir.

Eğri Boyun Tedavisi

Öncelikle ameliyatsız tedavi denenir. Boyun egzersizleri (alıştırmaları), yüzün her iki omuz hizasına kadar döndürülmesi ile yaptırılan pasif egzersizden oluşmaktadır. Her gün ve yoğun olarak yapılması gereken bu egzersizlerin ideali bir fizyoterapist eşliğinde, aile tarafından yapılmasıdır. Aile egzersizlerin önemi konusunda uyarılmalı ve eksiksiz yapılması sağlanmalıdır. Hasta önceleri 1 daha sonraları 2 aylık aralarla kontrol edilir. Uygun tedaviden sonra tam düzelme sağlanır. Cerrahi tedaviye nadiren gerek olur.

Eğri Boyun Cerrahi Tedavisi

Uygun yapılmayan konservatif tedavi sonucu kısa kas ve ilerleyici yüz asimetrisi gelişen ve bir yaşını geçmiş hastalarda 12-15 aylıkken yapılır. Hiç tedavi yapılmamış ve bir yaşın üstünde ilk kez hekime başvuran hastalarda da cerrahi tedavi uygundur.